Kredi işlemleri bankaların temel işlevlerinden biridir. Bankalar topladıkları kaynakları işletmelere kredi olarak kullandırmaktadırlar. Bankaların aktiflerinde kredilerin yeri oldukça büyüktür. Piyasa koşulları müsait oldukça kredilerin aktifler içinde payı da yükselmektedir. Aktiflerinde kredilerin payının büyük olması, bankaların gelirlerinin büyük bölümünün de kredilerden sağlanan faiz ve komisyonlardan oluşmasını sağlamaktadır. Bankalar, kurumsal kredi, bireysel kredi, ihracat kredisi ve ithalat kredisi gibi çeşitli türlerde kredi kullandırmaktadır. Bu krediler kullandırılırken bazı kanuni sınırlamalara uyulması gerektiği gibi, bankacılıktaki genel kredi kullandırım teamülleri de bulunmaktadır. Bunların dışında her bankanın kendine özgü kredilendirme politikası ve kuralları bulunur.
KREDİ NEDİR? KREDİ UNSURLARI VE FONKSİYONLARI
Kredi kelimesi günülük dilde genellikle, itibar ve güven anlamında kullanılmaktadır. Genel olarak kredi, belli bir süre sonra ödenmek vaadiyle mal, hizmet veya satın alma gücü sağlanması şeklinde tanımlanabilir.
Bankacılık Kanunu’nunda;
“Bankalarca verilen nakdi krediler ile teminat mektupları, kontragarantiler, kefaletler, aval, ciro, kabul gibi gayrinakdi krediler ve bu niteliği haiz taahhütler, satın alınan tahvil ve benzeri sermaye piyasası araçları, tevdiatta bulunmak suretiyle ya da herhangi bir şekil ve surette verilen ödünçler, varlıkların vadeli satışından doğan alacaklar, vadesi geçmiş nakdi krediler, tahakkuk etmekle birlikte tahsil edilmemiş faizler, gayrinakdi kredilerin nakde tahvil olan bedelleri, ters repo işlemlerinden alacaklar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile benzeri diğer sözleşmeler nedeniyle üstlenilen riskler, ortaklık payları ve Kurulca kredi olarak kabul edilen işlemler izlendikleri hesaba bakılmaksızın be kanun uygulamasında kredi sayılır”
ifadesine yer verilmiştir.
BİR KREDİNİN GENEL UNSURLARI
Kredinin süre süre (vade), risk, güven ve gelir olmak üzere 4 ana unsuru bulunuyor.
Süre: Kredilerde zaman unsuru en önemli unsurlardan biridir. Çünkü gelecek belirsizdir ve bu sebeple kredilerde süre uzadıkça risk de artmaktadır.
Güven: Kredi verilecek gerçek ya da tüzel kişinin bankanın gözünde bir saygınlığı olmalı, kendisine güvenilmelidir. Kredi veren ile kredi alan arasında güvenin olması çok önemlidir. Güven, kredilerden en önemli noktadır.
Risk: Bankacılıkta risk, ödünç verilen paranın tahsiline ve verilen garantiye konu taahhüdün yerine getirilmesine kadar meydana gelmesi olası tehlikelerin toplamıdır. Bu nedenle bankacılıkta belli bir tarihte kullandırılan kredi için risk deyimi kullanılmaktadır. Bankalar söz konusu riski en aza indirmek için kredi kullandıracakları gerçek ya da tüzel kişilerden kredi talep edenin durumuna göre, nakit, ipotek, mal rehini, üçüncü bir kişinin kefaleti gibi güvence şekilleri talep ederler.
Gelir: Bankalar, kullandırdıkları kredilerden faiz, komisyon ve benzeri gelirler sağlamaktadırlar.
KREDİNİN FONKSİYONLARI NELERDİR?
Kredinin fonksiyonları 3 ana noktadan oluşur:
– Kredi, tasarrufların atıl kalmasını önleyerek, ekonominin hareketlenmesine imkan verir, yardımcı olur.
– Kredi, girişimcilerin tasarruflarını biriktirmeyi beklemeden daha hızlı hareket etmelerine imkan sağlar.
– Kişilerin gelecekte sahip olacakları gelirleriyle yapacakları harcamaları önceden yapmalarına olanak sağlar.
